Dziecko rodzi się z szeregiem praw, których przestrzeganie jest warunkiem prawidłowego rozwoju i szczęśliwego dzieciństwa. Podstawowym z nich jest prawo do bezpiecznego życia. 19 listopada przypomniany o tym obchodząc Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Przemocy wobec Dzieci. Jest to moment refleksji nad tym, jak najmłodsi są chronieni przed krzywdzeniem. Problem jest złożony i niestety wciąż aktualny, dlatego dziś powracamy do tego tematu, podnosząc świadomość rodziców, opiekunów, wychowawców i całego społeczeństwa.
Poczucie bezpieczeństwa podstawą prawidłowego rozwoju
Środowisko wychowawcze bardzo wpływa na rozwój każdego młodego człowieka. Zaspokojenie potrzeb, budowanie relacji jest bazą do prawidłowego funkcjonowania emocjonalnego i społecznego. Od najmłodszych lat istnieje pewien stopień zależności od osób dorosłych, które odpowiadają za zaspokajanie potrzeb najmłodszych. Kluczową jest tutaj potrzeba bezpieczeństwa, to ona warunkuje zaspokajanie innych potrzeb. Co się dzieje, kiedy dziecko doświadcza lęku, obaw, poniżenia? Jego rozwój nie może przebiegać prawidłowo. Jest narażone na szereg trudności, które mogą być obecne przez całe dorosłe życie.
Różne oblicza przemocy
Przemoc to nie tylko samo działanie, które wywołuje krzywdę, ale także każde zaniechanie związane z zaspokajaniem potrzeb czy udzieleniem pomocy. Pojęcie to określane jest, jako intencjonalne postępowanie jednej osoby wobec drugiej, gdzie charakterystyczna jest przewaga sił, która doprowadza do naruszenia granic i praw. Przemoc przejawia się w bardzo różny sposób, a jej oblicz jest bardzo dużo. Jest związana nie tylko ze środowiskiem rodzinnym, ale z każdym miejscem, w którym dzieci dorastają, także z otoczeniem szkolnym i grupą rówieśniczą. Doświadczenie przemocy bardzo często skutkuje traumą i wywiera głęboki wpływ na psychikę człowieka.
Niszczące skutki przemocy
To, co łączy wszystkie rodzaje przemocy to ogromne, szkodliwe konsekwencje, jakie zostawia w psychice dziecka. Są to skutki emocjonalne, poznawcze, zdrowotne i społeczne. Konsekwencje przejawiają się w samopoczuciu i zachowaniu dziecka oraz w jego relacjach z otoczeniem. Nie dotyczą tylko okresu dzieciństwa, ale często „dorastają” z człowiekiem i obecne są w dorosłym życiu. Patrząc na skalę negatywnych skutków, bardzo ważne jest reagowanie i udzielanie pomocy pokrzywdzonym. Dlatego tak istotne jest nieustanne podnoszenie świadomości przeciwdziałania przemocy wobec dzieci.
Jak wygląda ten problem w Polsce? Niestety jest to kwestia wciąż aktualna. Na stronach fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” (organizacja, która kompleksowo zajmuje się problematyką przemocy i wykorzystywania seksualnego dzieci), czytamy, że:
- „41% dzieci doświadcza przemocy ze strony bliskich dorosłych”,
- „72% dzieci doświadczyło jakiejś formy krzywdzenia”,
- „57% dzieci doświadczyło przemocy rówieśniczej” (https://fdds.pl/).
Zwracając uwagę na pieczę zastępczą, temat przemocy dotyczy także placówek opiekuńczo – wychowawczych. Polecamy artykuł Kryzys pieczy zastępczej w Polsce, opierający się na raporcie NIK dotyczącego funkcjonowania placówek pieczy i problem przemocy również jest tam ujęty.
Jak zapobiegać przemocy wobec dzieci?
Pierwszy krok
To nieustanne przypominanie o znaczeniu praw dzieci. Światowy Dzień Przeciwdziałania Przemocy wobec Dzieci jest związany z obchodzonym 20 listopada Dniem Ochrony Praw Dziecka. Istotne, aby przypominać, jak ważne są prawa dzieci, a zadaniem dorosłych jest ochrona najmłodszych poprzez odpowiednią opiekę i wychowanie. W omawianym kontekście warto zwrócić uwagę na prawo do życia i rozwoju oraz prawo do życia bez przemocy i poniżania. Na straży tych praw w Polsce stoją określone organy prawne mi. In Rzecznik Praw Dziecka.
Drugi krok
Ważna kwestia to reagowanie. Ochrona najmłodszych to obowiązek wszystkich ludzi, bądźmy wrażliwi na najmniejsze objawy krzywdzenia dzieci. Wykazując się bierną postawą przyczyniamy się do cierpienia, a jako dorośli mamy moc pomocy i działania.
Jak zareagować, kiedy podejrzewasz, że dziecko doświadcza przemocy?
- porozmawiaj z osobą krzywdzoną, powiedz, ze domyślasz się, co się dzieje, zapytaj, czego by potrzebowała
- spróbuj porozmawiać z potencjalnym sprawcą, uświadom, że stosowanie przemocy jest przestępstwem
- zaoferuj wezwanie policji lub zaproponuj inną pomoc
- możesz zawiadomić Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
- możesz zadzwonić na „Niebieską Linię” pod numer 800 12 00 02
- powiedz, że są dorośli, którym dziecko może zaufać i że razem znajdziecie pomoc.
Pamiętajmy, że dzieci są przyszłością świata, zadbajmy wspólnie, aby nasza przyszłość była szczęśliwa, a nie „skrzywdzona”.
